आगामी ट्रम्प प्रशासनमा राज्य सचिव बन्ने तयारीमा रहेका सिनेटर सहित कांग्रेसका प्रभावशाली सदस्यहरुले संयुक्त राज्य अमेरिकासँगको चीनको स्थायी व्यापार सम्बन्धलाई खारेज गर्न कडा दबाब दिएरहेका छन ।

सामान्यतया “सबैभन्दा मनपर्ने राष्ट्र” स्थितिको रुपमा चिनिन्छ,PNTR को अर्थ हो कि संयुक्त राज्य अमेरिकामा आयात गरिने चिनियाँ सामानहरुलाई देशले ट्यरिफ र अन्य प्रतिबन्धहरु लागु गर्दा प्रस्ताव गर्ने सबैभन्दा लाभदायक सर्तहरु प्रदान गरिन्छ ।

चीनलाई सन् २००० मा पीएनटीआर प्रदान गरिएको थियो, किनकि यसले विश्व व्यापार संगठनमा प्रवेशको तयारी गरेको थियो । त्यसबेलादेखि स्थिति प्रदान गर्ने केही फाइदाहरु पहिले ट्रम्प प्रशासनले लागु गरेको प्रतिबन्धहरुबाट हटाइएको छ र जो बिडेनको राष्ट्रपतिको समयमा बढेको छ ।
केही गैर PNTRआर देशहरु
एल्त्च् लाई पूर्ण रुपमा हटाउनुले अमेरिकामा चीनको निर्यातको सबै विशाल एर्रेलाई पर्दाफास गर्नेछ– २०२३ मा $४२७.२ बिलियन मूल्यको – अझ बढी शुल्कमा । PNTR नभएका देशहरुका सामानहरुमा अमेरिकाले लगाएको शुल्क न्यूनतम ३५ प्रतिशत देखि १०० प्रतिशत सम्म हुन्छ ।

हाल विश्वमा अमेरिकासँग PNTR स्थिति नभएका चार देशहरु छनः रुस, बेलारुस, उत्तर कोरिया र क्युबा । उत्तर कोरिया र क्युबाले कहिल्यै PNTR स्थिति धारणा गरेका छैनन, जबकि रुस र बेलारुसको PNTR स्थिति २०२२ मा रुसको युक्रेनमा पूर्ण–स्तरीय आत्रलमण पछि खारेज गरिएको थियो, जुन बेलारुसले सक्षम गर्‍यो।

यदि सामान्य गैर – PNTR ट्यरिफहरु चीनबाट सामानहरुमा लगाइयो, र १९७४ को व्यापार ऐन को धारा ३०१ अन्तर्गत ट्रम्प र बिडेन प्रशासनले लागु गरेको बढ्दो ट्यरिफहरु ठाउँमा छोडियो भने, चिनियाँ आयातमा औसत कर ६० प्रतिशत पुग्न सक्छ । यस वर्ष आफ्नो चुनावी अभियानको क्रममा राष्ट्रपति–निर्वाचित डोनाल्ड ट्रम्पले चिनियाँ सामानहरुमा ६० प्रतिशत ट्यरिफ लगाउन सुझाव दिएका थिए, उद्यपी यो संख्यामा उनी कसरी आइपुग्यो भन्ने स्पष्ट छैन ।

थप द्दढ नीति
यो हप्ता कांग्रेसले चार्टर्ड युएस–चीन आर्थिक र सुरक्षा समीक्षा आयोगले कांग्रेसलाई आफ्नो वार्षिक प्रतिवेदन जारी गर्‍यो । चीनसँग अमेरिको सम्बन्ध परिवर्तन गर्नका लागि यसका सिफारिसहरुमध्ये एल्त्च् खारेजका थियो । द्धिदलीप प्यानल, जसले २००२ देखि वार्षिक प्रतिवेदन जारी गर्दै आएको छ, पहिले PNTR खारेजको लागि सर्वसम्मत आह्रवान गरेको थिएन ।

प्रतिवेदनले चीनलाई “बौद्धिक सम्पत्ति चोरी र बजार हेरफेर जस्ता अभ्यासहरुमा संलग्न भएको” आरोप लगाएको छ । यसले भन्यो कि PNTR खारेजले व्यापार वार्तामा अमेरिकी लाभ उठाउनेछ र “ अमेरिकी उद्योगहरु र कामदारहरुलाई आर्थिक जबरजस्तीबाट जोगाउने उद्दृेश्यले थप द्दढ व्यापार नीतिमा परिवर्तनको संकेत गर्नेछ । ”

यसमा टिप्पणीको लागि सोध्दा, वाशिंगटनमा चिनियाँ दुतावासका प्रवक्ता लिय पेंग्युले आयोगको आलोचना गर्दै VOA लाई इमेल गरे । “(द) अमेरिका–चीन आर्थिक र सुरक्षा समीक्षा आयोगले लामो समयदेखि चीनको बारेमा तथाकथित प्रतिवेदनहरु जारी गर्दै आएको छ, जुन चीनको बारेमा आफ्नो पूर्वाग्रहको आधारमा गलत सूचना र धब्बाले भरिएको छ” लिउले भने ।

“PNTR मा WTO मा चीनको प्रवेशमा चीन र अमेरिका बीचको सम्झौता पछि, अमेरिकाले २००१ मा चीनलाई स्थायी सामान्य व्यापार सम्बन्ध स्थिति प्रदान गर्ने घोषणा गर्यो । चीन–अमेरिका व्यापार र आर्थिक सम्बन्धलाई शीत युद्धमा फर्काउने प्रयास । युगले डब्लुयूटीओ नियमहरु उल्लङ्घन गर्दछ, र केवल दुई देशहरुको साझा हितलाई हानि पुर्याउँछ, विश्वव्यापी अर्थतन्त्रलाई बाधा पुर्याउँछ । ”

विधायी प्रयासहरु
अमेरिका–चीन आर्थिक र सुरक्षा समीक्षा आयोगको प्रतिवेदनले नोभेम्बर १४ मा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको प्रतिनिधि सभा चयन समितिका अध्यक्ष जोनमुलेनारले चीनको पीएनटीआर स्थितिलाई आधिकारिक रुपमा अन्त्य गर्ने विधेयक पेश गरेपछि ।

मौलेनारले चीनलाई पीएनटीआर अनुदान दिनुलाई असफल भएको प्रयोगको रुपमा वर्यान गर्दै एक विज्ञप्तिमा भनेका छन कि खारेजले “हाम्रो राष्ट्रिय सुरक्षा, आपूर्ति श्रुखला लचिलोपनलाई समर्थन गर्दछ, र अमेरिका र हाम्रा सहयोगीहरुलाई उत्पादनकार्यहरु फिर्ता गर्नेछ ।”

सेप्टेम्बरमा, समान कानून सिनेटरमा पेश गरिएको थियो । मूख्य प्रायोजकहरु मध्ये एक फ्लोरिडा सिनेटर मार्को रुबिया थिए, जसलाई राष्ट्रपति निर्वाचित डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो आगामी प्रशासनमा राज्य सचिवको रुपमा सेवा गर्न मनोनीत गरेका छन ।

दुबै बिलहरुमा उपभोक्ता इलेक्ट्रोनिकस, मेसिनरी र सौर्य ऊर्जा उपकरणहरु सहित चीनबाट आयात गरिएका उत्पादनहरुको विस्तृत श्रंखलामा १०० प्रतिशत ट्यारिफहरु लागु हुने कुरा निर्दिष्ट गर्ने भाषा समावेश छ ।

आर्थिक वृद्धिको प्रषेपण
चीनको पीएनटीआर स्थिति हटाउनका समर्थकहरुले यसो गर्दा संयुक्त राज्यमा उत्पादन, आर्थिक वृद्धि र राम्रो तलब भएको रोजगारीमा वृद्धि हुने दाबी गर्छन । जब सेप्टेम्बरमा चीनको हटाउने सिनेट बिल जारी गरिएको थियो, सिनेटर टम कटनले भने, “चीनको PNTR स्थितिको यो व्यापक खारेजी र अमेरिका–चीन व्यापार सम्बन्धको सुधारले अमेरिकी कामदारहरुको सुरक्षा गर्नेछ, हाम्रो राष्ट्रिय सुरक्षा बढुनेछ र चीनियाँ कम्युनिष्टहरुको अन्त्य गर्नेछ ।  हाम्रो अर्थ व्यवस्थामा लाभ उठाउनुहोस् ।

मुलनार विधेयक पेश गर्दा जारी गरिएको विज्ञप्तिमा, समृद्ध अमेरिकाका लागि अधिवक्ता संगठन गठबन्धनका सीइओ माइकल स्टुमोले भने, “अमेरिकामो घरेलु औद्योगिक क्षमतालाई सुद्दढ गर्नु अर्थतन्त्रको वृद्धि, राम्रो तलब दिने रोजगारी सुजना गर्न र हाम्रो राष्ट्रको भविष्यको रक्षा गर्न सर्वोपरि छ । चीनको PNTR स्थिति खारेज गर्न कांग्रेसको ध्यान अमेरिकाको समृद्धि र स्वतन्त्रता सुनिश्चित गर्न आवश्यक कदम हो ।
प्रकोपको पूर्वानुमान
तर्कको हर्को पक्षमा, धेरै अर्थशास्त्रीहरु र व्यापार अधिवक्ता संगठनहरु भन्छन् कि चिनियाा सामानहरुमा ठुलो वृद्धिले अमेरिकाको लागि आर्थिक रुपमा विनाशकारी हुनेछ ।
पीटरसन इन्स्टिच्युट फर इन्टरनेशनल इकोनोमिक्समा कार्यकारी उपाध्यक्ष र अध्ययन निर्देशक मार्कस नोल्यान्डले VOA लाई भने कि जब उनी र उनका सहकर्मीहरुले PNTR खारेजको नतिजालाई मोडेल गरे । त्यो नतिजाहरु नीतिका अधिवक्ताहरुले अपेक्षा गरेभन्दा ठीक उल्टो थिए । तिनीहरुले सुस्त आर्थिक वृद्धि, उच्च मूल्य र उत्पादनमा नकारात्मक प्रभाव पाए ।

“चीनबाट स्थायी सामान्य व्यापार सम्बन्धको स्थिति हटाउँदा समर्थकहरुले चाहेको विपरीत हुन्छ” नोल्यान्डले भने । “उसले वास्तवमा संयुक्त राज्यमा औद्योगिक पुनरुत्थानमा योगदान गर्दैन । ठीक उल्टो । के हुन्छ कि चीनमा कर बढाएर… तपाईले संयुक्त राज्यमा औद्योगिक एनपुटहरु धेरै महँगो बनाउनुहुन्छ ।

“र त्यसोभए । संयुक्त राज्य अमेरिका धेरै उत्पादनहरुको लागि उत्पादनको उच्च लागत स्थान बन्यो, र त्यो क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धा गुमाउँछ,” उनले भने ।

समयको साथमा, आर्थिक वृद्धि र उत्पादन स्तर फेरि बढ्न थाल्छ, र मूल्य वृद्धि केही हदसम्म घट्नेछ तर तिनीहरु कहिल्यै उही दीर्धकालीन प्रक्षेपणमा फर्कने छैनन् खोजहरुले देखाए ।
“तपाई स्थायी क्षति गर्नुहुन्छ ” नोल्यान्डले भने ।

विश्वका दुई ठुला अर्थतन्त्रबीचको व्यापारिक सम्बन्धलाई गहिरो बनाउन काम गर्ने युएस चाइना बिजनेस काउन्सिल वा युसएसीबीसीले पनि यो योजनाको विरोध गरेको छ ।

“(आर) ” चीनको लागि स्थायी सामान्य व्यापार सम्बन्धको स्थिति सिर्जना गर्दा मूल्यहरु बढाएर अमेरिकी अर्थतन्त्र उपभोक्ताहरु र व्यवसायहरुलाई महत्वपूर्ण रुपमा हानि प्र्याउनेछ, सयौं हजारौं रोजगारीहरु हटाइनेछ , र अमेरिकी कम्पनीहरुलाई विश्वव्यापी रुपमा प्रतिस्पर्धा गर्न गाह्रो बनाउनेछ, USCBC अध्यक्ष क्रेग एलन । VOAलाई एमेल गरिएको विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।

“ अमेरिका–चीन सम्बन्धलाई प्रभाव पार्ने कुनै पनि नीतिलाई विशेष उद्देश्यहरु प्राप्त गर्न अनुचित चिनियाँ बजार अभ्यासहरुलाई सम्बोधन गर्न र अमेरिकी सहयोगहरु र साझेदारहरुसँग समन्वय गरी यी लक्ष्यहरु मध्ये कुनै पनि पुरा नगर्ने एकपक्षीय रुपरेखा सिर्जना गर्न लक्षित हुनुपर्छ ”एलेनले थपे ।