चीन आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) मा विश्वव्यापी नेताको रूपमा द्रुत गतिमा उदाइरहेको छ। पश्चिमी प्राविधिक दिग्गजहरूको प्रभुत्वलाई चुनौती दिन आफ्नो विशाल डेटा स्रोतहरू, सरकार–समर्थित पहलहरू र अत्यधिक प्रतिस्पर्धी प्रविधि क्षेत्रको उपयोग गर्दै आएको छ।

एआईमा बेइजिङको आक्रामक प्रयासले उच्च दाव भएको विश्वव्यापी प्रतिस्पर्धालाई बढवा दिएको छ, संयुक्त राज्य अमेरिका र अन्य राष्ट्रहरू गति कायम राख्न सङ्घर्ष गरिरहेका छन्।
एआई प्रभुत्वले विश्वको अग्रणी प्राविधिक शक्तिको रूपमा चीनको स्थान सुरक्षित गर्न गर्न सक्छ, तर यसले यसको घरेलु कार्यबल र विश्वव्यापी आर्थिक स्थिरता दुवैको लागि महत्त्वपूर्ण जोखिम पनि निम्त्याउँछ।

विज्ञहरूले चेतावनी दिएका छन् कि एआईले अतुलनीय दक्षता र नवीनताको प्रतिज्ञा गरे पनि यसले घरमा ठूलो मात्रामा कर्मचारी कटौतीलाई बढाउन सक्छ र विदेशमा भूराजनीतिक तनावलाई गहिरो बनाउन सक्छ।
चीनको डेटा फाइदास् एआई प्रभुत्वको लागि इन्धन
डेटालाई प्रायः नयाँ तेलको रूपमा वर्णन गरिन्छ र एआई सर्वोच्चताको दौडमा चीनसँग प्रचुर मात्रामा आपूर्ति छ। १.४ अर्बभन्दा बढी जनसङ्ख्या, व्यापक डिजिटल इकोसिस्टम र कमजोर डेटा गोपनीयता नियमहरूको साथ, चीनसँग अतुलनीय मात्रामा जानकारीमा पहुँच छ।

यो डेटा फाइदा परिष्कृत एआई मोडेलहरूलाई प्रशिक्षण दिनको लागि महत्त्वपूर्ण छ, विशेष गरी अनुहार पहिचान, प्राकृतिक भाषा प्रशोधन र भविष्यसूचक विश्लेषण जस्ता क्षेत्रहरूमा।

संयुक्त राज्य अमेरिका र युरोपको विपरीत जहाँ कडा डेटा सुरक्षा कानूनहरूले कम्पनीहरूले व्यक्तिगत जानकारी कसरी सङ्कलन र प्रयोग गर्न सक्छन भन्ने कुरालाई सीमित गर्दछ। चीनको सरकारले डिजिटल डेटामा व्यापक पहुँच कायम राखेको छ।

चीनका एआई फर्महरूले राज्य–सहयोगी डेटा–साझेदारी नीतिहरूबाट लाभ उठाउँछन् जसले उनीहरूलाई अभूतपूर्व स्तरमा आफ्नो एल्गोरिदमलाई परिष्कृत र वृद्धि गर्न अनुमति दिन्छ।

यसले बैदु, अलिबाबा र टेन्सेन्ट जस्ता कम्पनीहरूलाई एआई विकासको अग्रपङ्क्तिमा प्ररित गरेको छ, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्वचालित अनुगमनदेखि उन्नत स्वास्थ्य सेवा निदानसम्मका एआई अनुप्रयोगहरू सिर्जना गर्न सक्षम भएका छन्।

एआई र ठूलो मात्रामा कर्मचारी कटौतीको जोखिम
एआईले उद्योगहरूमा क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्याउने वाचा गरे पनि, यसले चीनको श्रम बजारको लागि पनि ठूलो खतरा निम्त्याउँछ।

विगत केही दशकहरूमा देशको द्रुत औद्योगिकीकरण यसको विशाल कार्यबल, विशेष गरी उत्पादन र सेवा क्षेत्रहरूमाद्वारा सञ्चालित छ।
यद्यपि, एआई–सञ्चालित स्वचालनले लाखौँ रोजगारीलाई मेसिन र एल्गोरिदमले प्रतिस्थापन गरेर यो मोडेललाई उल्ट्याउने खतरा छ।

विश्वको कारखाना भनेर चिनिने चीनको उत्पादन क्षेत्र विशेष गरी स्वचालनको जोखिममा छ।
एआई–सञ्चालित रोबोटिक्सले मानव कामदारहरू भन्दा बढी गति र शुद्धताका साथ दोहोरिने कार्यहरू गर्न बढ्दो रुपमा सक्षम हुँदै गइरहेको छ ।

त्यस्तै गरी, सेवा उद्योगमा, एआई–सञ्चालित च्याटबटहरू र भर्चुअल सहायकहरूले मानव ग्राहक सेवा प्रतिनिधिहरूको आवश्यकता घटाइरहेका छन्, जबकि एल्गोरिथ्म–सञ्चालित वित्तीय सेवाहरूले मानव विश्लेषकहरूमा निर्भरता कम गर्दैछन्।

विज्ञहरूले भविष्यवाणी गरेका छन कि चीनमा लाखौँ कम र मध्यम–दक्ष कामदारहरू अर्को दशकमा विस्थापित हुन सक्छन्, जसले गर्दा एउटा महत्त्वपूर्ण सामाजिक र आर्थिक चुनौती सिर्जना हुन सक्छ ।

पश्चिमी अर्थतन्त्रहरू जस्तो नचई, जहाँ श्रमिक युनियन र सामाजिक सुरक्षा जालहरूले रोजगारी गुमाउने प्रभावलाई कम गर्न मद्दत गर्छन्, चीनमा व्यापक बेरोजगारी सहायता प्रणालीको अभाव छ।
व्यापक रूपमा कर्मचारी कटौतीको सम्भावनाले सामाजिक अशान्ति निम्त्याउन सक्छ, जसले गर्दा सरकारलाई एआई–सञ्चालित अर्थतन्त्रतर्फ सङ्क्रमणलाई सावधानीपूर्वक अगाडि बढाउन बाध्य पार्नेछ।

चीन विरुद्ध विश्व: भूराजनीतिक एआई टकराब
चीनको एआई महत्त्वाकाङ्क्षाले आफ्नै अर्थतन्त्रलाई मात्र पुनर्गठन गरिरहेको छैन तर विश्वव्यापी प्राविधिक संघर्षको लागि पनि आधार तयार गरिरहेको छ।

परम्परागत रूपमा एआई क्रान्तिको नेतृत्व गर्दै आएको संयुक्त राज्य अमेरिकाले अब एक आक्रामक प्रतिस्पर्धीको सामना गरिरहेको छ जसले नवप्रवर्तनको खाडललाई द्रुत गतिमा पुग्दैछ।
यो प्रतिस्पर्धाले बेइजिङ र वाशिंगटनबीच तनाव बढाइरहेको छ। जसले गर्दा दूरगामी प्रभाव पार्ने एआई हतियारको दौड निम्त्याइरहेको छ।

यस प्रतिद्धन्द्धिताको सबैभन्दा विवादास्पद पक्ष भनेको राष्ट्रिय सुरक्षामा एआईको भूमिका हो।
चीनले एआई–सञ्चालित निगरानी प्रणाली, स्वायत्त हतियार र साइबर युद्ध क्षमताहरूमा ठूलो लगानी गरेको छ, जसले गर्दा पश्चिमा देशहरूमा सम्भावित सैन्य प्रयोगहरूको बारेमा चिन्ता बढेको छ।

अमेरिका र यसका सहयोगीहरूले चीनमा एआई–सम्बन्धित निर्यातमा कडा बनाएर प्रतिक्रिया दिएका छन्, विशेष गरी अर्धचालक क्षेत्रमा, जुन एआई प्रशोधन शक्तिको लागि महत्त्वपूर्ण छ।
एआई दौड विश्वव्यापी व्यापार र लगानीमा पनि फैलिएको छ ।

चीनका एआई–सञ्चालित कम्पनीहरू,जस्तै हुवावे र सेन्सटाइमले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा आफ्नो पहुँच विस्तार गरिरहेका छन्, जसले गर्दा डेटा सुरक्षा र प्रविधिक प्रभावको बारेमा चिन्ता बढेको छ।
जासुसी र राष्ट्रिय सुरक्षा जोखिमको डरलेधेरै पश्चिमा सरकारहरुले पहिले नै चिनियाँ एआई उत्पादनहरूलाई प्रतिबन्धि वा प्रतिबन्ध लगाईसकेका छन्।

एआई बबलको जोखिम
चीनको एआई महत्त्वाकाङ्क्षा प्रभावशाली भए पनि केही विज्ञहरूले देश एआई बबलतर्फ अघि बढ्न सक्ने चेतावनी दिएका छन्।

सरकारले एआई अनुसन्धान र विकासमा अर्बौँ डलर लगानी गरेको छ, जसमा चीनभरका सहरहरू अर्को एआई हब बन्न प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन्। यद्यपि, यो आक्रामक लगानी रणनीतिले दिगोपन र दक्षताको बारेमा चिन्ताहरू खडा गर्छ।
इतिहासले देखाएको छ कि द्रुत राज्य–सञ्चालित प्राविधिक विस्तारले अत्यधिक लगानी र अशक्तता निम्त्याउन हुन सक्छ।

उदाहरणका लागि, चीनको घरजग्गाको उछालले अनगिन्ती भूत सहरहरूको निर्माण निम्त्याउो –सट्टा लगानीका कारण सम्पूर्ण सहरी विकासहरू खाली छोडिएका थिए।

यदि कम्पनीहरूले वास्तविक प्राविधिक प्रगतिभन्दा सरकारी प्रोत्साहनलाई प्राथमिकता दिए भने चीनको एआई क्षेत्रले पनि यस्तै नियति आउन सक्छ। थप रुपमा चीनको एआई क्षेत्रले एउटा महत्वपूर्ण अवरोधको सामना गरिरहेको छ, विदेशी अर्ध चालक प्रविधिमा यसको निर्भरता ।

एआई विकासको लागि उच्च–प्रदर्शन कम्प्युटिङ चिप्स आवश्यक पर्दछ, जसमध्ये धेरैजसो अमेरिकी कम्पनीहरू जस्तै एनभिडिया र एएमडीद्वारा उत्पादन गरिन्छ । हालैका अमेरिकी निर्यात प्रतिबन्धहरूले यी उन्नत चिफहरूमा चीनको पहुँच सीमित पारेको छ, जसले गर्दा यसको एआई प्रगति सुस्त भएको छ र आपूर्ति शृङ्खला अवरोधहरूको जोखिममा परेको छ ।

आर्थिक स्थिरतासँग एआई वृद्धिलाई सन्तुलनमा राख्ने
चिनियाँ सरकार एआई प्रभुत्वसँग सम्बन्धित जोखिमहरू बारे सचेत र यसको सम्भावित नकारात्मक पक्षहरुलाई कम गर्न कदम चालिरहेको छ।

बेइजिङले स्वचालनको जोखिममा रहेका कामदारहरूलाई पुनः तालिम दिने नीतिहरू ल्याएको छ, जसले गर्दा उनीहरूलाई एआई–सञ्चालित अर्थतन्त्रमा सङ्क्रमण गर्न प्रोत्साहित गरिएको छ।
दुरुपयोग रोक्न र जिम्मेवार एआई तैनात सुनिश्चित गर्न सरकारहरूले एआई नैतिकता र नियामक ढाँचाहरूमा पनि लगानी गरिरहेका छन्।

यद्यपि, प्राविधिक प्रगतिलाई आर्थिक स्थिरतासँग सन्तुलनमा राख्न सावधानीपूर्वक नीति निर्माण आवश्यक पर्नेछ।

चीनले एआई नवप्रवर्तनलाई निरन्तरता दिँदै विस्थापित कामदारहरूलाई सहयोग गर्ने तरिकाहरू खोज्नुपर्छ। यसमा बलियो श्रम सुरक्षा कार्यान्वयन गर्ने, सामाजिक सुरक्षा जाल विस्तार गर्ने र मानव–एआई सहकार्य मोडेलहरूमा लगानी गर्ने समावेश हुन सक्छ जुन मानव श्रमलाई प्रतिस्थापन गर्नुको सट्टा पूरक हो।

यसका साथै, चीनले आफ्नो एआई महत्त्वाकाङ्क्षालाई फराकिलो भूराजनीतिक परिदृश्य भित्रै नेभिगेट गर्नुपर्छ। यदि यो आफ्नो एआई विस्तारमा धेरै आक्रामक भयो भने यसले पश्चिमबाट थप एक्लोपनको जोखिम उठाउनेछ, जसले यसको प्राविधिक प्रगतिलाई सुस्त बनाउन सक्छ।

अर्कोतर्फ, एआई नैतिकता र शासनमा अन्य राष्ट्रहरूसँगको रणनीतिक सहकार्यले चीनलाई विश्वव्यापी एआई इकोसिस्टममा अझ स्थिर भूमिका प्राप्त गर्न मद्दत गर्न सक्छ।

दुई धारे तरबार
एआईमा चीनको आक्रामक छलाइगले ठूलो अवसर र ठूलो चुनौती दुवैलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ।
यसको विशाल डेटा फाइदा र राज्य–समर्थित पहलहरूको साथ यो विश्वव्यापी एआई महाशक्ति बन्न राम्रो स्थितिमा छ।

यद्यपि, ठूलो मात्रामा कर्मचारी कटौती, आर्थिक अस्थिरता र भूराजनीतिक तनावसँग सम्बन्धित जोखिमहरूलाई बेवास्ता गर्न सकिँदैन।

यदि चीनले यी चुनौतीहरूलाई सफलतापूर्वक सामना गर्‍यो भने यसले एआईमा प्रमुख शक्तिको रूपमा आफ्नो स्थिति बलियो बनाउन सक्छ, आगामी दशकहरुमा उद्योगहरु र विश्वव्यापी शक्ति गतिशीलतालाई पुनः आकार दिन सक्छ ।

तर यदि यसको गलत व्यवस्थापन गरियो भने यसको एआई महत्त्वाकाङ्क्षाहरु उल्टो परणाम हुन सक्छ, जसले गर्दा घरेलु आर्थिक अस्थिरता र अन्तर्राष्ट्रिय एक्लोपन बढ्नेछ ।

चीनको एआई क्रान्ति देखा पर्दै जाँदा विश्वले नजिकबाट हेर्नेछ, यो प्राविधिक नेतृत्वको विजय हुनेछ वा अनियन्त्रित महत्वकाङ्क्षाको सावधानीपूर्ण कथा हुनेछ भनेर निर्धारण गर्नेछ।