काठमाडौँ । भक्तपुर, दत्तात्रयस्थित लक्ष्मी–नारायण मन्दिर (वासुदेव–कमलाजा) बाट झन्डै आधा शताब्दीअघि चोरिएको सालभन्जीका याक्षी काष्ठ टुँडाल अमेरिकाको न्युयोर्कस्थित लिलामगृहमा पाइएको छ ।

अन्तर्राष्ट्रिय सञ्जाल रहेको क्रिस्टिज लिलाम गृहमा यो टुँडाल २००१ मार्च २१ मा बिक्री भइसकेको कला–सम्पदाको खोज अभियान लस्ट आर्ट्स अफ नेपालले जनाएको छ ।

पन्ध्रौं शताब्दीको सिर्जना मानिने ५३ इन्च उचाइको कलात्मक टुँडाल हराएकोबारे स्थानीय तहको सरोकार रहे पनि यसको अवस्थितिबारे खोजीनीति हुन सकेको थिएन ।

यसअघि, पाटन पट्को टोलस्थित लक्ष्मी–नारायण मन्दिरको मूर्ति पनि चोरी भएको ३७ वर्षपछि अमेरिकाबाट दुई वर्षअघि घरफिर्ता भएर प्रतिस्थापन भइसकेको छ ।

युनेस्को अभिसन्धी तथा अन्तर्राष्ट्रिय नियमानुसार विभिन्न म्युजियममा राखिएका सम्पदाहरू ‘उत्पत्तिको मुलुक पहिचान’ पछि घरफिर्ती भइरहेको भए पनि लिलामी गृहमा बिक्री भइसकेका सम्पदा घरफिर्ता ल्याउनेबारे खासै पहल हुन सकेको छैन ।

हराएको ३७ वर्षपछि वासुदेव–कमलाजा मूर्ति घर आइपुग्यो
सन् १७६६ मा स्थापित क्रिस्टिज अक्सनका न्युयोर्क, पेरिस, हङकङ, मिलान, आम्स्टरडाम, जेनेभा, सांघाई र दुबईमा लिलामी गृहहरू रहेका छन् । यी सबैजसो केन्द्रमा नेपालबाट चोरिएका र हराएका सम्पदाहरूको खरिद–बिक्री तथा लिलामी हुने गरेको छ ।

२३ असोज २०८०, मंगलवार १०:३५ बजे प्रकाशित